Hooggevoeligheid (Hsp)

Tweet

Ben jij HSP?

– Heb jij het vaak snel door als er iets niet in de haak is of als er beren op de weg zijn?
– Heb jij ook vaak moeite met grote veranderingen?
– Kan jij helemaal opgaan in muziek, een film, een project, een relatie?
– Kan jij na een relatiebreuk of spanningen met mensen helemaal vervoerd raken,en totaal uit het veld geslagen zijn?
– Merk je op dat je heftiger reageerd dan ‘ ongevoeligere’ mensen?
– Voel jij mensen, sfeer en stemmingen, vaak haarfijn aan?
– Heb jij ook liever oprecht contact dan oppervakkigheden?
– Balanceer jij ook steeds tussen je behoefte aan rust en je behoefte aan (zinvolle) uitdaging?
– Merk je op dat je je snel verveelt en uitdaging zoekt in spannende elementen, om vervolgens na een aantal maanden verveeld te zijn? Ben je verslavingsgevoelig? En kan je daarna ook ontzettend gezond willen leven, of na de uitdaging weer een periode helemaal alleen willen zijn?
– Hoor je vaak dat je je veel te druk maakt of niet zo moet zeuren?                                                                                                             – merken veel details en subtiliteiten op
– voelen stemmingen van anderen aan
– hebben een rijke innerlijke belevingswereld
– dromen, fantaseren en overwegen veel
– zijn zorgzaam en bewust
– doen dingen graag in hun eigen tempo
– worden door schoonheid en kunst diep beroerd
– houden van stilte en rust.

Alle mensen zijn bijzonder, hooggevoeligen zijn niet bijzonderder dan anderen. Toch hebben ze vaak een existentieel gevoel anders te zijn en niet goed begrepen te worden. Herken je je tot nu toe een beetje in het patroon? Of herken je iemand anders in de beschrijving? Een opsomming van voorbeelden die jouw leven gecompliceerd kunnen maken, kan verhelderend werken.
– Het kan zijn dat je last hebt van storingen uit je omgeving die anderen niet schijnen op te merken.
– Harde geluiden onttrekken je aan jezelf.
– Van een kennis, vriend of vriendin met (on)uitgesproken negatieve gevoelens raak jij van slag.
– In contact met iemand anders lijk je volkomen leeg te lopen.
– Een paar uur winkelen brengt je aan de grens van je vermogen. Je wilt naar huis, je in eenzaamheid terugtrekken en niets meer aan je hoofd hebben.
– Door zoiets als honger ben je snel uit je doen, je wordt snauwerig en licht in je hoofd.
– Werken in een hectische kantooromgeving kost jou veel meer energie dan je collegae.
– Onvriendelijke opmerkingen kunnen je snel van streek maken. Daarentegen voel je je diep bewogen door een hartelijke attentie.
– Je hebt gauw last van stressverschijnselen zoals maagpijn, onrustige darmen, hoofdpijn, kriebelende zenuwen of een andersoortig gevoel van onbehagen.
– Gevoelens van boosheid, verdriet of vertwijfeling nemen snel een loopje met jou

TEST 1: http://www.eszenzz-centre.nl/mod/hsp_test/

TEST 2: Voor een meer uitgebreide test, zie: http://www.hooggevoelig.nl/drupal6/100-vragen-hsp-test

Ik wil graag beginnen met de spirituele oorzaak van hooggevoeligheid. Er word al heel veel geschreven over hooggevoeligheid, maar ik heb nog een andere en extra benadering hiervoor. Er word steeds gezegd ‘ er maar mee te leren leven’, terwijl ik als extreem hoogevoelige allerlei technieken heb ontwikkeld waardoor ik mezelf veilig stel. Ik wil in de eerste alinea mijn eigen bevindingen bespreken, en daaronder is een artikel zoals deze te vinden is in de meeste lectuur over hooggevoeligen.

Spirituele oorzaak hoogsensitiviteit

Deze kant heb ik nog nooit ergens belicht zien worden, en vooralsnog ben ik in die benadering uniek. Ik ben meerdere malen tegengekomen dat mensen die extreem sensitief zijn, niet geheel geincarneerd zijn in dit leven. Als je ziel allerlei ‘ delen mist’ en nog verbonden is met vorige levens, kan je niet goed aarden. Gevolg is dat je spanningen en extra prikkels en energie van andere mensen niet naar de aarde kan afvoeren. Als je niet kan afvoeren via je voeten (je ‘wortels’) zal de negatieve energie weer terug naar boven stijgen en zich ophopen in je energiesysteem en deze uit balans halen. Het kunnen aarden en in het ‘ hier en nu’ kunnen zijn, beperk je de hoogsensitiviteit mee. Belangrijk is als hooggevoelige, als je extreem veel last krijgt, te kijken of je via regressietherapie nog iets hebt op te lossen uit vorige levens. Deze zorgen vaak voor energetische blokkades waardoor je niet kan doorstromen. Ook kan ik zien of je zonnevlecht (solar plexus) wel goed werkt. Hij werkt goed als je hem kan openen en sluiten. Als hij altijd open staat, dan kan dus iedereen bij jouw gehele energievoorraad! Denk je eens in, als de hele dag mensen bij jouw energie kunnen, en hun negatieve energie er ook nog eens bij stoppen. Je kan je zonnevlecht dichtdraaien door te bedenken dat er een jampot deksel opzit, die je met de klok mee dicht draait. Je kan via goede buikademhaling hem sterker maken. Je kan ook in een meditatie er een gouden bol instoppen, of goud licht vanuit je kruinchakra naar je zonnevlecht sturen.
Je kan ook hooggevoeliger worden als je in een situatie bevindt, waar je toch mee doorgaat maar je intuitie aangeeft dat dit verkeerd is. Je kan huilerig worden, gevoelig voor verslavingen, prikkelbaar, last van je buik en hoofdpijnen krijgen. Je kan zelfs grieperig en koortsig worden, uitgeput. Dit betekent dat je niet luisterd naar je intuitie. Je lijkt hooggevoelig te worden, maar er zijn dus in je omgeving factoren die je letterlijk ziek maken en uitzuigen. Een goed voorbeeld daarvan is een relatie aangaan met iemand die niet goed voor je is. Je gaat helemaal uit je balans geraken. Hsp’ers hebben er ook het handje van zich totaal te concentreren op de ander. Een ‘helperscomplex’. Dit doen ze ook om maar niet bij zichzelf te hoeven zijn. Maar ook omdat ze leerde door op de omgeving te concentreren, ze veiliger zijn. Dus door bovenop de buitenwereld te zitten, stellen ze zich veilig, althans, dat denken ze. Want uiteindelijk heb je alleen jezelf ermee. Je partner word gek van je dat je altijd met hem bezig bent, en zelf kan je amper meer slapen omdat je alles van de dag meeneemt. Die stem in je hoofd lijkt niet op te houden met ratelen, omdat je alles wilt overzien en niets wilt missen. Zeg tegen jezelf: ‘ Ik wil alleen met mezelf bezig zijn, in mijn eigen lichaam zitten en wat de rest van de wereld doet, interessert me niet.’ jouw intuitie geeft wel aan wanneer iets niet goed zit, maar ga stoppen met uit je lichaam te vliegen als het 1. moeilijk word, of 2. je veilig te stellen doordat je alles wilt overzien.
Interessant is het gegeven dat HSP’ers een enorme uitgewaaierde aura hebben van veelal tientallen meters breed. Een normale aura is tot ongeveer 2 meter om het lichaam heen. De HSP’er heeft als kind een truuk geleerd. In de onveilige situatie waarin je als kind verkeerd, wil je jezelf veilig stellen. Wanneer voel je je veilig? Als je controle hebt over je omgeving, als je precies kan aanvoelen wanneer je onveilig bent. Wat je als kind dan automatisch gaat doen, is je aura heel groot maken, zodat je kan voelen wat er overal om je heen gebeurd en wat er in je naaste omgeving aan energie is. Hoe ouder je word, hoe groter deze aura word. Stel je hebt een aura van 30 meter omtrek. Je zit in een klaslokaal met twintig mensen. Daarboven is nog een klas met twintig mensen en onder je ook. Met een aura van deze reikweidte neem jij energie mee en op van zestig mensen! Kortom: je bent al na een uur helemaal opgebrand. Ook leer je als gevoelig kind, om ‘ niet in je lichaam te zitten,’ als het op aarde onveilig is. je ziel verlaat min of meer het lichaam, en je bent onbeschermd op aarde. Veelal heb je dan koude handen en voeten. Door je lichaam te verlaten, ben je min of meer stuurloos geworden om met je eigen energie om te gaan. Je bent wederom niet ‘ geaard’. Je zal op zielsniveau moeten gaan afspreken dat je niet meer de aarde wilt verlaten als het onveilig is. Dat zie je bij veel mensen, als er iets vervelends gebeurd dat ze wegzakken in verslavingen en niet goed in hun gevoel en lichaam zitten. In je gevoel zitten als je pijn hebt, is uiteindelijk toch beter. Doorleef de pijn, maar probeer ervoor te kiezen op aarde en in je lichaam te blijven. Je kan in deze periodes beter mediteren, sporten, zwemmen, de natuur in en met vrienden over je emoties praten. Juist door in je lichaam te gaan zitten kan je negativiteit afvoeren. Met behulp van meerdere technieken kan ik je helpen in je lichaam te komen, en je uitgewaaierde aura kleiner te maken zodat je minder oppikt. Je kan je aura zo klein maken dat hij als een jas om je heen komt te zitten. Strak en veilig om jou heen. Een aantal malen per dag kan je leren je aura schoon te maken, en vervolgens weer strak om je heen te zetten. Daarnaast leren aarden, op een manier die voor jou werkt. En dus heel belangrijk: energetische blokkades wegwerken zodat je goed kan doorstromen en afvoeren.

Wat kan ik niet veranderen?

Er zijn naar mijn mening vele verschillende gradaties van hoogsensitiviteit. De ene is alleen gevoelig voor teveel mensen, de andere ook voor licht en geluid en pikt veel meer op. Veelal zijn hooggevoeligen geboren met een heel gevoelig zenuwstelsel. Dat houdt in dat licht, geluid, geroezemoes, emoties en werkdruk allemaal tien maal harder aankomt bij een HSP. Vaak krijg je al je hele leven te horen dat je niet zo ‘ moet zeuren’, als iets sterk op je overkomt. Een HSP kan na een liefdesbreuk maanden, zelfs jaren helemaal kapot zijn. Op werk moet een HSP eigenlijk een eigen kantoor hebben, zodat ze niet gestoord word door overprikkeling. Als een HSP in een kantoortuin word gezet, voorspel ik binnen drie maanden een burn-out. Stel je voor, in een kantoortuin komen alle telefoontjes die worden gepleegd in het oor van De HSP keer tien versterkt binnen. Dan komen alle indrukken van pratende collega’s, maar ook hun emoties en gevoelens. Hun werkdruk voel je, en die van jou erbovenop. Bellen en mailen is voor een HSP ook een grote belasting. Het liefste doet ene HSP creatief werk, en kan je daarin uiting geven aan jou complexe belevingswereld. De hele dag achter de computer is voor een HSP, alsof die opgesloten zit en niet creatief bezig kan zijn. Hij moet in zijn hoofd zitten, en bovendien via email en bellen voel je ook energie en emoties aan van mensen, en dat kunnen gauw al honderden per dag zijn. Alsje als HSP een instabiele relatie heb, kan die je helemaal opbreken. Een HSP heeft een betrouwbare, stabiele partner nodig. En als het kan, wonen in een rustige wijk met veel groen. Als je de hele dag, zelfs in de supermarkt al zoveel prikkels opvangt, kan je beter thuis wonen in een rustige wijk. De HSP moet zich kunnen terugtrekken, liefste ook een eigen kamer in het huis. Zodat ze de prikkels kan verwerken en af kan voeren. Zou ook geen gek idee zijn een creatieve ruimte in te richten, want de HSP kan weer opladen door te tekenen, schilderen, muziek te luisteren, zingen e.d. Mediteren, zwemmen, sporten, de sauna in, het bos in,  zou een HSP weer rustig maken. Een overgevoelig zenuwstelsel houdt ook in dat je moet oppassen wat je eet en drinkt. Een wijntje of een caffeine-houdend product als koffie en cola, maar ook drugs kan heel hard aankomen. Ook kan je gevoeliger zijn voor producten met conserveringsmiddelen (e-nummers) of voor cosmetica (eczeem, huiduitslag).

Het is dus wel degelijk belangrijk als HSP rekening te houden met je levensstijl.

Ik wil hier graag met je aan werken als je deze problemen herkent, u kan dan via ‘contact’ mij een bericht sturen.
(Deze bovenstaande tekst is eigendom van Enlightening Media en gedachtengoed van Leda Langedijk. Bij overname, graag contact opnemen!)

Hierbij algemene informatie:

Hoog sensitiviteit, daar is niets mis mee!

Een eigenschap, géén afwijking.
Hoog sensitief (ook wel hooggevoelig) zijn, betekent dat je geboren bent met ‘hardware’ die relatief veel van wat er wordt waargenomen (prikkels) verwerkt. Het zijn de mensen waarvan al sinds hun kindertijd wordt gezegd dat ze gevoelig zijn. Sensitieve mensen zijn zich meer en eerder bewust van dingen en merken meer details op. Het is een aangeboren eigenschap en hoort bij de natuurlijke variatie in gevoeligheid die bij mensen èn dieren voorkomt. Hoog sensitiviteit is geen afwijking, daarvoor worden er veel te veel mensen met de eigenschap geboren. Ongeveer 20% van de mensen is hoogsensitief, 40% is een beetje sensitief en 40% is niet sensitief (bron: onderzoek van. E. Aron).
Voordat Elaine Aron de term hoog sensitief introduceerde waren er natuurlijk ook hsp’s* . Gevoeligheid is een aspect van het temperament van een mens. Ze werden in de psychologie o.a. omschreven als (prikkel)gevoelige personen, mensen met een “introverte” of “verlegen” persoonlijkheid. Introversie en verlegenheid zijn echter maar gedeeltelijk aangeboren eigenschappen. Bovendien geldt voor lang niet alle hsp’s dat zij introvert en verlegen zijn. E. Aron heeft na gedegen wetenschappelijk onderzoek het verschijnsel in kaart gebracht en de term “higly sensitive person” geïntroduceerd.

Nuttige eigenschap
Hoog sensitieve personen (hsp’s) zien eerder problemen, doorzien sneller verbanden en mogelijke risico’s. Ze zijn minder bereid risico’s te nemen en impulsief te handelen. Ze houden het grote geheel, het welzijn van mensen, dieren en natuur in de gaten omdat ze het liefst bewust leven. Meestal hebben hsp’s* een sterke intuïtie, voorzien in een vroeger stadium mogelijke risico’s en zijn creatief in het bedenken van oplossingen. Deze eigenschappen zorgen ervoor dat het mensen zijn die niet direct op dingen afgaan maar rustig reflecteren alvorens tot een weloverwogen actie over te gaan. Ze hebben meestal meer aandacht voor het grotere geheel en de langere termijn en vormen hiermee de tegenhanger van mensen die vooral op de korte termijn gericht zijn en direct tot actie over willen gaan. Ook zijn ze meestal meer gericht op wat mensen verbindt dan dat zij bezig zijn met (status) verschillen. Hierdoor geven zij tegenwicht aan mensen die vooral voor status, geld en zichzelf gaan.
In de omgang met andere mensen, komt hun eigenschap ook zeer van pas. Daarbij speelt intuïtie immers een grote rol. Ze hebben meer oog voor wat een ander nodig heeft, hebben een groot inlevingsvermogen, zijn bereid serieus te luisteren en te steunen. Vaak worden termen als open, warm, betrokken en meevoelend genoemd als positieve eigenschappen van hsp’s. Eigenschappen die mensen zeer waarderen in hun medemens.

Minder handige kanten
De sterkere beleving van prikkels heeft ook nadelen: Sensitieve mensen zijn sneller geagiteerd en geïrriteerd, schrikken gemakkelijker, houden i.h.a. niet van grote veranderingen, zijn vaker van hun stuk gebracht, zien sneller dan anderen beren op de weg, en zijn meer gesteld op eenvoud en rust. Onder druk presteren ze meestal slechter en hebben vaak moeite het tempo bij te benen omdat ze tussentijds tijd nodig hebben om op adem te komen. In de omgang met andere mensen, worden ze soms als te intens ervaren wat mensen juist kan afstoten. Ook hebben sommige hsp’s de neiging hun “gevoel over dingen” op te dringen aan anderen. Echter, als je het sensitieve mensen vraagt, zullen zij hun eigenschap als positief beoordelen ondanks de ongemakken die het met zich mee kan brengen.
Reflecteren
Hsp´s hebben het nodig om alles wat zij hebben meegemaakt, te laten bezinken en erover na te denken. Dit reflecteren komt neer op het `herkauwen` van alle informatie en het integreren van alle waarnemingen (woorden, indrukken, subtiele lichaamstaal, etc.). In situaties waarbij een hsp meer prikkels te verwerken krijgt (en dat is nogal snel het geval) dan waar hij/zij op dat moment op kan reageren, worden veel van de extra signalen opgeslagen. Naderhand zal de hsp deze informatie alsnog verwerken en samenvoegen. Ze gaan alles in gedachten meerdere malen herhalen waarbij ze open staan voor nieuwe inzichten. Om die reden, zullen hsp´s vaak in een later stadium terug willen komen op het gebeurde en het komt vaak voor dat zij zelfs van mening zijn veranderd nadat ze alles eens rustig `op een rijtje` hebben gezet. Dit wordt hen echter niet altijd in dank afgenomen, met bijvoorbeeld opmerkingen als `had je dat maar gelijk moeten zeggen!`.

Actie of geen actie
In de hersenen zijn er 2 systemen die elkaar min of meer tegenwerken en aanvullen waar het gaat om het gedrag: het systeem wat je aanspoort om ergens op af te gaan (er-op-af systeem) en het systeem wat je afremt en je eerst even laat nadenken voor je wat gaat doen (pause-to-check systeem). Deze 2 systemen werken min of meer onafhankelijk. Samen bepalen zij hoe je in je dagelijks leven je keuzes maakt voor actie of geen actie. Bij hsp’s is het pause-to-check systeem sterk. Het is daarom ook niet verwonderlijk dat veel hsp’s een terughoudend en een rustig bestaan prefereren. Het geldt echter niet voor alle hsp’s. De hsp’s die tevens een sterk er-op-af systeem hebben, gaan ondanks hun pause-to-check impuls, voor meer uitdaging en intense ervaringen. Elain Aron noemt hen de “Sensation Seekers”. Zij hebben weliswaar behoefte aan reflectie en diepgang, maar zijn ook snel verveeld en onrustig en ervaren een continue drang naar nieuwe intense ervaringen, a.h.w. verslaafd aan prikkels. Zij hebben a.h.w. continu één voet op de rem en de ander op het gaspedaal.

Persoonlijkheid
Gevoeligheid vormt, met intelligentie, je temperament, energie, etc. de hardware van je zenuwstelsel. Het zijn echter je eerdere ervaringen, je opvoeding en je omstandigheden die bepalen wat voor persoonlijkheid je bent geworden. Voor wat betreft de sensitiviteit is bijvoorbeeld zeer bepalend hoe je hebt geleerd naar je eigen gevoeligheid te kijken en daarmee om te gaan. Een persoon die veel negatieve ervaringen heeft opgedaan, wordt bijvoorbeeld verlegen en introvert terwijl een andere hsp extravert wordt.

Gevoelig zenuwstelsel
Hoog sensitief (ook wel hooggevoelig) zijn, betekent dat je geboren bent met ‘hardware’ die relatief veel van wat er wordt waargenomen (prikkels) verwerkt. Hoog sensitieve personen (hsp’s*) merken hierdoor eerder en meer dingen op maar zijn zij ook eerder vermoeid en overweldigd.

Waarneming
Stel je voor dat je een supermarkt binnenloopt: Een hoog sensitief persoon merkt bijvoorbeeld op dat er net croissants gebakken zijn (geur), de kassière bijna uit haar vel barst van boosheid, de moeder die voor je in de rij staat doodmoe is en onderhand gek wordt van haar jengelende kind, er vast net een fles limonade is gevallen omdat de vloer kleeft onder je voeten, de TL lamp boven de kassa nodig vervangen moet worden omdat die knippert, en je realiseert je dat je bent vergeten iets te eten voor je wegging waardoor je je nu slap voelt. Een minder sensitief persoon constateert bijvoorbeeld alleen dat de kassière vandaag chagrijniger is, het kind voor je in de rij vervelend is en dat het wachten bij de kassa lang duurt. Ook de intensiteit van een waarneming verschilt. Voor een hsp* komt een langsrijdende auto over als langsdenderende trein, en een langsdenderende trein als een laag overvliegende straaljager. Ook plotselinge dingen komen harder aan: Een hsp schrikt van een plotseling overgaande telefoon alsof er vlakbij een ballon knalt.
Door hun gevoelige systeem, nemen hoog sensitieve mensen (hsp’s*) veel scherper, en daardoor genuanceerder, waar. Waar bij de gemiddelde mens bijvoorbeeld 3 zintuiglijke waarnemingen worden verwerkt en gecombineerd, zijn dat bij hoog sensitieve mensen er 20. Ze worden zich daardoor bewust van dingen die anderen ontgaan. Kleine veranderingen of nuanceverschillen, merken zij wel op. In de interactie met andere mensen, registreren hsp’s meer extra informatie (emoties, spanning, sfeer, stemming) dan anderen uit wat gezegd wordt en uit de lichaamstaal.
Het waarnemen en verwerken (van prikkels) kost hen uiteraard wel energie en zij raken dus sneller vermoeid. Ze hebben regelmatig periodes van rust nodig (prikkelarme periodes) om te herstellen. In de huidige snelle maatschappij is dit vaak een hele uitdaging.

Prikkels
Prikkels, eigenlijk alles wat je zintuigen prikkelt en/of om je aandacht vraagt, horen bij het leven. Geluiden, geuren, alles wat je ziet, voelt, hoort, proeft, doet en denkt, zijn prikkels. Ook emoties geven heftige prikkels. Iedereen wordt de hele dag geprikkeld en een prettig niveau van prikkels is juist goed voor je. Maar wat de een als prettig ervaart, is voor de ander teveel. Vergeleken met minder sensitieve mensen, ervaren hsp’s* de prikkels sneller als hinderlijk en bij een lager niveau stoort het hen zodanig dat ze erbij vandaan gaan. Prikkels hoeven ook minder heftig te zijn om toch opgemerkt te worden.

Overprikkeld
Als het niveau aan prikkels te hoog is geweest, ontstaat er spanning in je systeem (stress). Je bent overprikkeld. Overprikkeld ben je bv. als alles je even teveel wordt en je uit je evenwicht bent. Je raakt geïrriteerd, hebt een kort lontje, kunt je slecht concentreren, je vergeet dingen, wordt emotioneel, angstig of onzeker, je denken wordt minder helder, je maakt sneller fouten etc. Als je overprikkeld bent is de spanning niet gelijk weg als de prikkels weg zijn. Door rust en ontspanning, zeg maar ontprikkeling, verdwijnt dat vervolgens weer vanzelf. Overprikkeling is een normaal verschijnsel, niet hsp’s overkomt het ook, zei het minder snel en vaak.
Door de enorme hoeveelheid prikkels die tegenwoordig dagelijks op iedereen afkomt, raken mensen sneller overweldigd (of beter: overprikkeld) en dat merken we van elkaar in ons ongeduldige en onverdraagzame gedrag. Veel mensen klagen hierover. Hoog sensitieve mensen hebben er echter meer moeite mee. Zij móeten regelmatig bijkomen en ontspannen (geestelijk en lichamelijk) om te overleven en hebben hier relatief meer tijd voor nodig. De overdaad aan prikkels geeft een geestelijke en lichamelijke spanning en die kan heel hoog oplopen. Dit kost veel energie en kan je behoorlijk uitputten. Ben je te vaak en te lang achtereen overprikkeld, dan raak je overspannen, word je extreem moe, en/of krijg je lichamelijke stressklachten. Wordt de overprikkeling chronisch, dan raak je op den duur zo uitgeput dat er dingen in je hersens veranderen die leiden tot angststoornissen, depressies, burn-out, etc).

Cultuur en sekse.
Evolutionair gezien is gevoeligheid een nuttige eigenschap om bij een deel van de populatie te hebben. In kuddes bijvoorbeeld, houden de gevoelige dieren de omgeving in de gaten op mogelijk gevaar. In de menselijke geschiedenis waren waarschijnlijk de hooggevoeligen vaak de adviseurs, de wijzen, de wetenschappers, de denkers, de dokters, de onderwijzers, de wijkverpleegsters, etc.
Het percentage sensitieve mensen is in alle culturen gelijk. Wel zijn er grote verschillen in hoe er tegenaan wordt gekeken. In de westerse cultuur zijn de gevoeligen de minst populaire mensen, in sommige oosterse culturen juist de meest populaire. Ofwel: In onze cultuur zijn sensitieve de Zeurders, in ander culturen de Wijzen.

Westerse cultuur
In onze westerse cultuur staat gevoeligheid min of meer gelijk aan zwakheid. Succes hebben in je leven is belangrijker dan zinvol bezig zijn. Uiterlijk is belangrijk dan innerlijk. Status is belangrijk. Vertrouwen op je gevoel of intuïtie wordt niet echt geaccepteerd als je beslissingen neemt. Prestaties bepalen de eigenwaarde. Succes wordt afgemeten aan de grootte van je huis of je auto en de hoogte van je salaris. Als je geen materiële zaken nastreeft of geen carrière najaagt, word je niet voor vol aan gezien. Het heeft waarschijnlijk te maken met het westerse idee dat met kennis en technologie alles maakbaar is. Grenzen vervagen of verzwakken, letterlijk en figuurlijk. The “sky is the limit”, als je maar wilt. Alles lijkt te kunnen, maar alles lijkt ook te móeten. Respect voor de medemens en de natuur is enorm afgenomen in de laatste halve eeuw en tegelijkertijd zijn de eisen die gesteld worden aan mensen enorm opgeschroefd.
De grenzen zijn dus enorm opgerekt en degenen die niet mee kunnen rekken, worden niet voor vol aan gezien. Dit geldt voor gehandicapten, (ex) zieken, en helaas ook voor veel hsp’s. Dat er steeds meer mensen (en zelfs kinderen) afhaken uit het snelle leven waarin ze alsmaar meer moeten, is dan ook niet verwonderlijk. Hsp’s hebben door hun eigenschap relatief meer kans af te moeten haken, omdat ze onvoldoende de ruimte krijgen mee te draaien op hun eigen tempo en er door de communicatie-maatschappij nauwelijks nog momenten van natuurlijke rust zijn om even te ontprikkelen. Onze samenleving richt zich voornamelijk op de minder sensitieve groep omdat zij zich in een geïndividualiseerde maatschappij beter kunnen redden. Het leven is voor een hoog sensitief persoon dus vaak een hele uitdaging!
Gelukkig komt er langzaam ook wat tegengas op deze ontwikkelingen. De laatste jaren neemt de aandacht voor gevoeligheid, emotionele intelligentie en intuïtie snel toe. De groter wordende groep mensen die af hebben moeten haken en een andere koers gaat varen maakt dat er meer aandacht voor komt. De onderzoeken van E. Aron hebben hierin een belangrijke rol gespeeld in het bespreekbaar te maken van het onderwerp.

Mannen en vrouwen, invloed van vooroordelen
Er wordt ten onrechte vaak gedacht dat sensitiviteit een typisch vrouwelijke eigenschap is. Niets is echter minder waar!. Er zijn net zoveel mannen als vrouwen sensitief. Het is bij mannen is wel enigszins verschillend dan bij vrouwen door biologische verschillen. Zo hebben mannen van nature meer energie en zullen daardoor ook meer prikkels aan kunnen. Mannen raken daardoor minder snel overprikkeld en vermoeid. Als zij overprikkeld raken, uiten zij dat vaker in agressief gedrag terwijl vrouwen vaker emotioneel worden en gaan huilen. In onze cultuur wordt er van mannen verwacht dat ze flink en stoer zijn, de leiding nemen i.p.v. af te wachten en niet emotioneel of gevoelig zijn. Om die reden lopen hsp-mannen er veel minder mee te koop dan vrouwen. Vrouwen mogen gevoeliger zijn en omdat vrouwen ook een sterkere behoefte hebben om over gevoelens te praten, lijkt het dat alleen vrouwen hoog sensitief zijn.
Omdat in onze cultuur gevoeligheid wordt gezien als een typische vrouwelijke eigenschap, worden gevoelige mannen geen “echte mannen” gevonden. Veel hsp mannen zijn door hun vader “gehard” om hen beter op de maatschappij voor te bereiden en/of hadden te maken met een moeder die weliswaar hun gevoeligheid waardeerde maar naar buiten toe zich schaamde voor de gevoeligheid van haar zoon. Ook veel vrouwen hebben het gevoel geen volwaardige vrouw te zijn door hun gevoeligheid. Voor vrouwen geldt immers tegenwoordig dat ze hetzelfde moeten kunnen als mannen als het gaat over werk en carrière. Een ideale vrouw is aantrekkelijk, onafhankelijk, flexibel, sterk en zelfstandig. De meeste hsp- vrouwen kunnen hieraan nog minder voldoen dat niet hsp-vrouwen en voelen zich vaak een tweederangs vrouw.
Naast hoe de maatschappij tegen jou als hsp of man/vrouw aankijkt, is het ook van belang hoe je zelf tegen jezelf aankijkt. Je eigen zelfbeeld bepaald ook hoe je aankijkt tegen andere hsp’s, maar ook tegen mannen of vrouwen in termen van stereotype eigenschappen. Het zelfbeeld wordt gevormd in je jeugd en wordt in grote mate bepaald door de vooroordelen waarmee je bent opgegroeid. Omdat vooroordelen die met gevoeligheid samenhangen en met die van mannelijkheid/vrouwelijkheid overlappen, loopt de invloed van de verschillende vooroordelen door elkaar.

Superman of Supervrouw
Als je opgroeit, ontwikkel je strategieën om om te gaan met je gevoeligheid. Dat geldt meestal in extremere mate voor hsp’s omdat zij vaak hardnekkig blijven proberen te voldoen aan de verwachtingen die onze cultuur hen oplegt. Hsp’s leven daardoor nogal eens een zodanig aangepast leven dat hun eigen behoeften onvoldoende worden gevoed. Zij proberen hun zwakheid te compenseren door “supervrouw” of “superman” te zijn door te proberen alles beter dan perfect te doen. Zij zijn a.h.w. grenzeloos. Maar dat houdt niemand vol. Er ontstaat op den duur intern zoveel spanning dat er lichamelijke of psychische problemen ontstaan zodat ze er letterlijk ziek worden. Hierdoor komen zij relatief vaak buitenspel te staan in onze maatschappij terwijl zij mèt hun eigenschap ook heel waardevol kunnen zijn.

Overgevoelig of ziek?
In de ogen van minder gevoelige mensen, worden hoog sensitieve mensen vaak overgevoelig of zelfs ziek gevonden. Zij krijgen de boodschap maar te gaan leren om minder gevoelig te zijn of krijgen het advies medicijnen te gaan slikken om hen weerbaarder te maken. Het is echter niet iets wat je kunt genezen of afleren. Sensitiviteit is geen ziekte, al kan het wel meespelen in het ontstaan van m.n. psychische klachten.
Veel hsp’s* proberen zich zoveel mogelijk aan te passen en zoeken liever het compromis, maar sommige dingen kun je gewoon echt niet hebben. De meeste hsp’s krijgen regelmatig het advies dat ze iets moeten gaan doen aan die overgevoeligheid en dat ze moeten leren harder te worden. Echter, op wat voor cursus je ook gaat of wat voor therapie je ook volgt, aan je hardware kun je niets veranderen. Wat je wel kan leren, is handiger met je gevoeligheid om te gaan en beter voor jezelf op te komen. Als je accepteert dat je bent zoals je bent en kunt accepteren en uitdragen dat jij net zo goed waardevol bent, jezelf dus vriendelijker benadert, voel je je vaak al veel beter.

Emotioneel.
In de ogen van de meerderheid van de mensen, de minder sensitieve personen, ben je vaak “te gevoelig” ofwel “overgevoelig” omdat je heftig reageert op dingen waar een ander geen last van heeft. Als hsp’s overdonderd of overprikkeld raken, reageren ze heftig emotioneel en krijgen te horen dat ze zich niet zo druk moeten maken. Ze kunnen minder tegen stress (bv. op het werk of thuis) dan anderen. Hsp’s kunnen hier echter niets aan doen maar krijgen hierdoor wel vaak met onbegrip te maken en dat geeft hen het gevoel dat er iets aan hen mankeert.
Veel hsp’s doen zichzelf harder voor dan ze zijn of proberen zichzelf harder te maken. En de meeste komen daar op zeker moment van terug omdat dat erg moeilijk is vol te houden iemand anders te zijn dan je in werkelijkheid bent. Tot op zekere hoogte kun je je, door bepaalde gedachten aan te leren, weerbaarder maken maar het is onmogelijk je gevoeligheid te verminderen. Net als je intelligentie of je geslacht hoort het bij je persoonlijkheid. Wat wel helpt is te zorgen dat je goed in je vel steekt en voldoende uitgerust bent, want dan ben je veel beter in staat emotioneel weerstand te bieden aan de dingen waar je zo gevoelig voor bent.

Fysiek
Sensitieve mensen zijn gevoeliger voor pijn, medicijnen, alcohol en narcotica en ontwikkelen nogal eens allergieën en overgevoeligheden voor allerlei uiteenlopende stoffen. Klagen over geluidsoverlast, sigarettenrook, ingrediënten in het eten, kou of warmte, fel of flikkerend licht of rommel en chaos wordt niet altijd op prijs gesteld. Men kan niet begrijpen waarom je je zo druk maakt over dit soort dingen. De opmerkingen en irritaties van anderen over jouw overgevoeligheid, veroorzaken veel negatieve emoties (interne prikkels).
In medische zaken, worden hsp’s de lastige patiënten gevonden. Zij klagen nl. veel vaker over bijwerkingen van medicijnen, hebben vaker problemen met medische onderzoeken en ingrepen en komen snel angstig en/of emotioneel over. Echter, de eigenschap zorgt er ook voor dat hsp’s vaak sneller aan de bel trekken als er iets aan de hand is en dus ook medische problemen in een eerder stadium kunnen oppikken.

Psychisch
Hsp’s* hebben vaker last van psychische klachten doordat zij sneller en vaker chronisch overprikkeld zijn (stress). Zij belasten zichzelf te veel en/of worden te zwaar belast en raken in een burn-out, depressie of krijgen een angststoornis. Vaak spelen er dan meer dingen, gevoeligheid op zich is geen oorzaak maar speelt meestal wel mee bij het ontstaan van dergelijke klachten. Helaas hebben die vaak te maken met de strategie die je jezelf in het verleden hebt aangeleerd om om te gaan met je gevoeligheid en in hoeverre je hebt aangepast. Deze aangeleerde denkpatronen zijn met therapie te veranderen.
Diepgang en relaties
Hoog gevoelige mensen hebben vaak de behoefte aan een zinvol leven. In relaties met anderen hebben ze een voorkeur voor diepere en oprechte contacten.

Partner
In tegenstelling tot wat je misschien denkt, kiezen hsp’s* niet standaard voor een hsp-partner. Een hsp en niet hsp samen kunnen elkaar juist goed aanvullen. Zolang er maar begrip en acceptatie is voor beide en er praktisch kan worden omgegaan me de verschillen in gevoeligheid, kan het prima samengaan. Het heeft voordelen als je beide zo gevoelig bent maar het kan ook juist heel lastig zijn.

Vrienden
Hsp’s zijn meestal loyale en trouwe vrienden. Hsp’s hebben meestal niet veel vrienden maar die paar die ze hebben, zijn heel belangrijk voor ze. De kwaliteit is belangrijker dan de kwantiteit. Ze houden i.h.a. niet van oppervlakkige leukdoenerij en willen graag een goed gesprek kunnen voeren. Om die reden kiezen ze vaak andere hsp’s als vrienden en mijden zij drukke uitgaansgelegenheden.
Het is belangrijk voor hsp’s om te kunnen praten met andere hsp’s. Er is een grote behoefte om begrepen te worden. Hun natuurlijke neiging tot reflecteren en overwegen leidt vaak tot piekeren en zij hebben meestal de behoefte hierover te praten met anderen. Op die manier kunnen zij hun eigen gevoelens en gedachten spiegelen en feedback ontvangen. Praten met ander hsp’s is heel leerzaam en de meeste hsp’s halen er ook veel voldoening uit om anderen echt te kunnen helpen en steunen.

Werk.
Voor hsp’s is het vaak moeilijk uit de verf te komen in werksituaties. Ze gedijen het best in een vriendelijke en open sfeer en deinzen terug voor harde kritiek, vooral als het persoonlijk is. Ze lijden eerder onder spanningen op het werk en hebben meer moeite met prestatiedruk. Een slechte sfeer, machtsspelletjes en conflicten putten hsp’s erg uit. O.a. daarom zijn hsp’s vaak degenen die conflicten etc. zullen proberen op te lossen of te voorkomen. Hsp’s hebben het meer dan anderen nodig om gewaardeerd te worden in wat ze doen en voor hun inzet juist omdat ze zich zo inzetten, dingen die in de praktijk vaak ontbreken. Daarnaast speelt hun overprikkeling ook een rol op het werk, wat tot aanvaringen kan lijden met collega’s. De meeste hsp’s kunnen zich pas goed concentreren in een prikkelarme omgeving, het liefst een vaste plek en een eigen kamer, wat vaak heel moeilijk te realiseren valt. Het onbegrip van collega’s die daarmee samenhangt, is een grote bron van prikkels op het werk.
Veel werkgevers vinden hsp’s lastige werknemers. Hsp’s kunnen echter ook heel waardevol zijn voor een organisatie. Hsp’s meestal erg consciëntieus en zullen niet gauw iets doen wat tegen het welzijn van de organisatie ingaat. Ze stellen het belang van de organisatie eerder boven hun eigenbelang. Hun kritiek is vaak heel nuttig en hun vermogen mogelijke problemen vroegtijdig te signaleren, houden een organisatie scherp. Ook hun vooruitziende visie, bijvoorbeeld het doorzien van mogelijke trends of innovatieve ideeën, zijn zeer nuttig voor succesvol ondernemen.
Spirituele contacten.
Veel hoog sensitieve personen raken geïnteresseerd in spirituele zaken. Voor een groot deel is dat omdat ze zichzelf en hun omgeving graag willen begrijpen en helpen. De behoefte aan dieper en intenser leven en zinvol bezig willen zijn, doet je nogal eens uitkomen bij spirituele onderwerpen. Veel hsp’s sluiten zich bijvoorbeeld aan bij organisaties of volgen cursussen waar zij in contact komen met gelijkgestemden.

Je bent hoog sensitief, en dan?
Hoog sensitiviteit is geen diagnose en is dan ook niet te genezen. Medici en therapeuten praten snel in die termen en geven je het gevoel dat er van alles niet goed aan je is. Erachter komen dat je hoog sensitief bent betekent niet dat je er dan ook iets aan moet doen. Dat wordt anders als je er echt problemen mee hebt, bijvoorbeeld te veel stress of angst, die zo erg zijn dat je dagelijkse functioneren in het gedrang is gekomen.

Een nieuwe bril
Nu je weet dat je hoog sensitief bent, kun je je misschien makkelijker erbij neerleggen dat je bent zoals je bent. En dat je goed genoeg bent. Je kunt er vanaf nu mee stoppen energie te steken in pogingen jezelf te veranderen om net zo te worden als de minder sensitieve medemens. Dat leidt alleen maar tot frustraties en je doet jezelf tekort. Je zult merken dat het meer zin heeft je overprikkeling aan te pakken. Je zult vanzelf vriendelijker worden ten aanzien van jezelf, minder hoge eisen aan jezelf stellen en jezelf met al je lastige kanten beter kunnen begrijpen.
Als je jezelf en je leven door de bril van hoogsensitiviteit beziet, vallen er waarschijnlijk veel puzzelstukjes op zijn plaats. Je bent immers je hele leven al hoog sensitief. Het kan zijn dat je gevoelens en ervaringen uit je jeugd in het licht van je gevoeligheid moet houden om het een plaats te geven. Op die manier kun je pijn uit het verleden een plaats geven. Als je nu in een crisis zit, kun je de kennis over jezelf misschien gebruiken om het voortaan anders te gaan doen.
Als je eenmaal gewend bent aan jezelf zoals je werkelijk bent, kun je je ´gave´ gaan ontdekken. Misschien ontdek je nieuwe dingen die je met je gave kunt doen, privé of op je werk. Misschien sla je een heel nieuwe richting in je leven. Of je ontdekt nieuwe passies in je zoektocht naar manieren om tot rust te komen.

Zorg goed voor jezelf
De meeste hsp’s* hebben de neiging zichzelf niet op de eerste plaats te hebben staan als het gaat om hun zorgzaamheid. Ze vinden het minder belangrijk, of zelfs egoïstisch, om goed voor zichzelf te zorgen. Mogelijk is dat bij jou ook zo. Vooral bij vrouwen die ook nog moeder zijn, speelt dit sterk. Hsp’s willen anderen niet te kort doen, maar vergeten zichzelf daarbij nogal eens. Het helpt misschien je te realiseren dat als je goed voor jezelf zorgt, je hele omgeving daar wel bij vaart. Dus: niet te hoge eisen stellen aan jezelf maar je grenzen bewaken, je eigen tekortkomingen accepteren en rekening mee houden. Probeer een neutrale en vriendelijke houding t.a.v. je zelf aan te nemen en activiteiten te zoeken waar jij je hart echt in kwijt kunt.
Voor jezelf zorgen begint bij je lichaam: eet op tijd, draag kleding waar je je thuis in voelt, een voetenbadje voor je koude voeten, en bouw regelmatig en voldoende rust om te overprikkelen in je dagelijkse ritme. Zoek niet onnodige prikkelende situaties op en wind je vooral niet teveel op als iets niet gaat zoals je wilt. Je bent ook maar een mens, niemand is perfect en dat verlangt ook niemand van je!

Is hoog sensitiviteit te genezen?
Hoog sensitiviteit is geen ziekte. Het is een aangeboren eigenschap en je kunt er dus ook niet van genezen. Vaak zul je te horen krijgen dat je maar moet leren je minder druk te maken en je maar wat eerder naar bed moet gaan als je zo snel moe bent, jezelf moet harden om weerbaarder te worden, je er gewoon even doorheen moet of zelfs dat je antidepressiva nodig hebt. Hoog sensitiviteit is echter geen ziekte! Door chronische overprikkeling en overbelasting kun je echter wel ziek wórden en daarbij speelt je eigenschap natuurlijk wel een rol maar het is niet de enige oorzaak.
Er wordt vaak overwogen antidepressiva te gaan slikken om zo minder angstig te worden en meer energie te krijgen. Ook worden er weleens rustgevende medicijnen voorgeschreven als je teveel spanning vasthoudt. Als je door chronische overprikkeling en belasting ziek bent geworden, is dit wellicht noodzakelijk maar wees voorzichtig. Voor je het weet ben je je leven lang medicijnen aan het gebruiken om je eigenschap te gaan “genezen”. Zeker de antidepressiva hebben veel bijwerkingen en je kunt er moeilijk mee stoppen. Het kan best zijn dat je ze een tijdje nodig hebt maar pas er voor op je leven eromheen te gaan inrichten. Het is toch van de gekke dat wij medicijnen moeten gaan slikken om de steeds veeleisender maatschappij bij te kunnen houden. Waar zit dan eigenlijk het probleem?

Emotionele overgevoeligheid
Een deel van de hsp’s zijn op emotioneel gebied extreem gevoelig, ofwel overgevoelig. Ze reageren zeer heftig emotioneel op bepaalde situaties. Ze voelen zich snel buitengesloten, niet goed genoeg, afgewezen, tekort gedaan etc. Vaak zit hier veel angst bij en oude pijn. Dit soort overgevoeligheden vallen buiten de natuurlijke variatie, zijn niet meer ‘normaal’ . Je kunt hier zeer veel hinder van ondervinden. Ze zijn vaak ontstaan in de loop van je leven bovenop je aangeboren gevoeligheid. Je bent weliswaar gevoelig geboren, maar het is een beetje doorgeschoten. Dit doorschieten is wel te verminderen door aandacht te besteden aan de diepere oorzaken van je overgevoeligheden. Bijv met therapie.

Eigenwaarde
Een goed eigenwaarde is een kracht. Een slechte eigenwaarde maakt je kwetsbaar. Doordat in onze cultuur gevoeligheid als een zwakte beschouwd wordt, hebben veel hsp’s een negatief zelfbeeld. In de ogen van veel minder gevoeligen, zijn hoog gevoelige mannen immers de typische “mietjes” en hoog gevoelige vrouwen de “zeuren”. Het is dan ook niet zo gek dat hsp’s er (onbewust) van overtuigd zijn geraakt, dat zij minder waard zijn dan “normale” mensen omdat ze al vroeg het gevoel hebben gekregen dat ze niet normaal zijn. Ze hebben door dit negatief zelfbeeld een gekleurde kijk op zichzelf: Wel de dingen opmerken die je niet goed kan en je positieve kanten wegmoffelen. Als hsp´s zichzelf door de neutralere bril van hun eigenschap gaan zien, stellen ze meestal hun zelfbeeld bij en stijgt hun eigenwaarde, en daarmee hun kracht en weerbaarheid, aanzienlijk.

Omgaan met Prikkels
Prikkels, eigenlijk alles wat je zintuigen prikkelt en/of om je aandacht vraagt. Prikkels horen bij het leven. Omdat hsp’s* sterk beïnvloed worden door prikkels, doen ze er goed aan een manier te vinden om soepel om te gaan met de prikkels die op hen afkomen.
In ons dagelijks leven krijgen we een enorme hoeveelheid prikkels over ons heen en kunnen ons daar moeilijk aan onttrekken. We raken dan ook regelmatig overprikkeld als er teveel op ons af komt of van ons gevraagd wordt. Bijvoorbeeld als alles je even teveel wordt en je uit je evenwicht bent. Je raakt geïrriteerd, hebt een kort “lontje”, kunt je slecht concentreren, je vergeet dingen, wordt emotioneel of onzeker, je denken wordt minder helder, je maakt sneller fouten etc. Overprikkeld raken/zijn is dan ook niet iets exclusiefs voor hsp’s*. Iedereen overkomt het geregeld en dat is normaal.
Prikkels kosten je energie om te verwerken en je hebt rust nodig om te herstellen. Iedereen heeft echter prikkels nodig om zich te ontwikkelen en te kunnen functioneren. Bij te weinig prikkels ontstaat verveling. Bij een goede hoeveelheid prikkels, voel je je lekker maar bij een teveel aan prikkels ervaar je stress. Het is ook niet erg om overprikkeld te raken, het is wel slecht om teveel en te lang achter elkaar overprikkeld te zijn. Dit geldt voor iedereen, maar hoog sensitieve personen lopen een groter risico omdat ze vaker, sneller en meestal intenser overprikkeld raken.
Prikkels kunnen van buiten komen of van binnen. Prikkels van buitenaf zijn bijvoorbeeld een hektische thuis-of werk-situatie, druk verkeer, geluids(overlast) prestatiedruk, vervelende kleding of bepaald eten, honger, onrust, stress en verdriet bij anderen, viezigheid, verassingen, onvoorspelbare gebeurtenissen. Prikkels van binnenuit worden meestal veroorzaakt door emoties: angst (faalangst, anticipatieangst, verlatingsangst), gedachten en gepieker, schaamte en onzekerheid, schuldgevoelens, maar ook grenzeloos perfectionisme, enthousiasme en gedrevenheid. Vaak vindt er een stapeling van prikkels plaats. Bijvoorbeeld als er iets gebeurt wat je overweldigt en je wordt als reactie angstig, boos of onzeker, dan verergert je overprikkeling. Als je al overprikkeld bent (of bijna), komen extra prikkels harder aan.

Chronische overprikkeling
Chronische overprikkeling is niet gezond. Dat is stress. Je hormoonhuishouding verandert (meer stresshormonen) en bij langdurige chronische overprikkeling ook je zenuwstelsel. Feitelijk wordt je hierdoor nog gevoeliger dan je al was en neemt de overprikkeling dus alsmaar toe. Je hebt dan een grote kans op (vage)lichamelijk klachten (bijv. hoofdpijn, RSI, maagproblemen) , je weerstand daalt, je krijgt slaapproblemen, last van extreme vermoeidheid, of zelfs een depressie, burn out of angststoornis.
Heb je las van chronische overprikkeling, pak die dan aan. Neem niet meer hooi op je vork dan je aan kan. Maak keuzes.
Overprikkelde hsp’s*
Hsp’s* raken vrijwel dagelijks overweldigd door de hoeveelheid prikkels die op hen afkomen. Hsp’s verwerken meer prikkels en hebben dan ook meer rust nodig. Voor hsp’s is het van belang dat zij hier bewust mee leren leven en een voor hen juiste balans vinden tussen rust en prikkels.
Prikkels van buiten kun je mogelijk vermijden of beter doseren maar over het algemeen heb je hier niet veel controle over tenzij je je terugtrekt uit de maatschappij. Je kunt wel de hoeveelheid prikkels van binnenuit die eraan worden toegevoegd door je brein verminderen. Dit is niet eenvoudig maar het scheelt al heel veel als je probeert neutraler en vriendelijker tegenover jezelf en je eigenschap te staan. Als je alleen al een neutrale houding aanneemt tot jezelf en je gevoeligheid, dus accepteert dat het bij je hoort, heb je minder last van negatieve innerlijke gedachten en emoties. Daarnaast helpt het om voor jezelf uit te vissen welke dingen jou overprikkelen en welke minder. Als je je bewust bezig houdt met of je overprikkeld bent, dreigt te raken of van jezelf weet dat bepaalde situaties voor jou in de regel tot overprikkeling leiden, kun je er wellicht iets van leren. Probeer eens een poosje uit elkaar te rafelen welk deel van de overprikkeling van binnen en wat van buiten kwam en probeer de stapeling van prikkels eens te ontleden. Misschien kom je knelpunten tegen waar je iets aan kunt doen.
Als tegenwicht voor de sterk op het hoofd gerichte bezigheden, kun je rust zoeken in de natuur, iets lichamelijks te doen, in je eentje iets doen, mediteren, etc.
Het lezen van een boek over hooggevoeligheid helpt je je eigen situatie te relativeren (minder prikkels) en reikt je kennis en ideeën aan waarmee je iets in je eigen situatie kunt veranderen. Of zoek hulp. Bij extreme angstprikkels die je de hele dag lijken te achtervolgen, of als je nauwelijks nog prikkels kunt verdragen en geestelijk uitgeput of depressief bent, help je zeker deskundige hulp nodig.

Jij en je Partner
Hsp’s* kiezen even vaak voor een hsp als een niet hsp als levenspartner. Het is voor een relatie met een hsp vaak heel zinvol om meer over de eigenschap en de invloed hiervan op de relatie te begrijpen.
Leven met verschillen
Het is niet zo dat hsp’s alleen echt gelukkig kunnen worden met een hsp als partner. Hsp’s zijn wel gemiddeld genomen ongelukkiger in hun relatie dan niet hsp’s. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat hsp’s meer reflecteren over hoe een relatie verloopt of zou moeten verlopen. Ook speelt mee dat hsp’s minder snel een relatie verbreken omdat zij opzien tegen de enorme hoeveelheid overprikkeling die daarmee samenhangt. bron: E. Aron.
Relaties zijn niet persé gelukkiger als er minder verschillen zijn tussen beide partners. Er zijn immers altijd verschillen, ook bij twee hsp’s die samenleven. Belangrijker is dan ook in hoeverre jullie met de verschillen en elkaars grenzen weten om te gaan.
Veel conflicten in relaties hebben te maken met (voor)oordelen, irritaties en onbegrip over verschillen tussen beide. Het gaat hierbij om verschillen in temperament, in intelligentie, in sekse, in talenten, in energieniveau, en in gevoeligheid. Als je in staat bent om samen constructief en met respect met elkaars verschillen om te gaan, is de relatie stukken gelukkiger. Als partners blijven hangen in het stadium van verwijten, claimgedrag, en elkaar willen veranderen, is de relatie vaak ten dode opgeschreven.
Veel hsp’s zijn slecht in conflicten uitvechten en ruzie maken. Hsp’s gaan confrontaties bij voorkeur uit de weg om de gigantische overprikkeling die daarbij hoort te voorkomen, terwijl zij er wel onder lijden. Tijdens ruzies raken hsp’s meestal snel erg overprikkeld zodat ze niet meer helder kunnen nadenken of voelen, of uit hun woorden komen. Meestal eindigt een ruzie met huilen van een van de partners en wordt de ruzie bijgelegd om verdere overprikkeling te voorkomen i.p.v. omdat je het eens bent geworden. Huilen is op zulk soort momenten echter vaak een gevolg van onmacht en frustratie en niet van kwetsbaarheid. In gemengde relaties heeft de niet-hsp vaak zo’n overwicht dat conflicten zelden op basis van gelijkwaardigheid worden uitgevochten. Maar ook bij twee hsp’s is er vaak ongelijkheid bij het ruzie maken omdat één van de partners dominanter is en minder snel overprikkeld (vaak de man), en dus het ruziemaken langer en beter kan volhouden.
Verschillende gevoeligheden
Voor hsp’s zijn verschillen in gevoeligheden tussen partners, een bron van veel dagelijkse conflicten. Hoe laat je bijvoorbeeld naar huis gaat na een feestje, of je de TV of radio wel of niet aan wilt hebben en hoe hard, de soort en hoeveelheid activiteiten in vrije weekenden en vakanties, de mate van structuur in een dag, opruimen en schoonmaken, etc. Omdat gevoeligheid door beide partners vaak met zwakheid wordt gelijkgesteld, is er vaak weinig begrip voor dit soort conflicten.
Het is belangrijk dat partners met de verschillen in gevoeligheid (en energieniveau) op een net zo pragmatische manier omgaan als met verschillen in sekse en intelligentie. Als we accepteren dat je hierin verschilt met je partner en dat dat iets is waar je niets aan kan doen en wat bij jou hoort, kunnen jullie gaan proberen elkaar niet meer te veranderen. Er ontstaat weer ruimte en respect voor elkaar.

Gezonde relatie
In een gezonde relatie is zowel plaats voor het `wij` als voor het ´ik´ van beide partners afzonderlijk. Het is niet zo dat er geen “ik” meer mag zijn en alleen maar “wij”, wat je soms hoort. Elke partner heeft eigen ruimte nodig binnen de relatie. Meningsverschillen horen bij relaties maar horen op basis van gelijkwaardigheid te worden opgelost met respect voor ieders mening. Je leunt op elkaar als het nodig en dat wisselt elkaar af. Als de verhoudingen scheef zijn en de ene partner voornamelijk op andere leunt, ontstaat een afhankelijkheid (met claimgedrag) die niet gezond is voor beide. Het hoort bij een goede relatie dat je elkaar steunt en helpt maar als dit structureel en/of eenzijdig gebeurt, dan geeft dit op termijn problemen binnen de relatie. Je bent niet verantwoordelijk voor het welzijn van je partner en je hebt ook niet het recht te eisen van je partner dat hij ten alle tijden jouw welzijn verbetert. Elkaar steunen waar je kunt en geven wat je wilt geven. Steun en aandacht eis je niet maar krijg je!

Vooroordelen
Een belangrijke bron van conflict, zit in de projectie van vooroordelen. In plaats van te informeren hoe je partner erover denkt of voelt, gebruik je je eigen vooroordelen en ga je denken voor je partner. Het gaat hierbij om vooroordelen over sekse, over cultuur, over afkomst en natuurlijk over gevoeligheid. Het is nuttig als je weet wat je kunt verwachten en wat er van jou verwacht wordt, maar het is niet verstandig dit toe te passen in je meest intieme relaties. Als je gaat denken voor een ander, sluipen er meestal negatieve conclusies en onrealistische denkbeelden binnen. Afgezien nog van het feit dat je het vaker fout hebt dan goed (zelfs voor hsp’s), vinden mensen het heel vervelend als je dat doet. Ze kunnen immers zichzelf niet verweren tegen hersenspinsels waarvan zij geen weet hebben! Het is dus niet eerlijk.

Partnerkeuze
Hsp’s kiezen gemiddeld even vaak voor een hsp als partner als voor een niet-hsp. Volgens onderzoek van E. Aron, speelt hoog sensitiviteit in ongeveer 1 op de 3 relaties maar wordt er relatief weinig aandacht aan besteed in media en (relatie)psychologie. Als hsp’s eenmaal een partner hebben gevonden, zijn zij meestal erg trouw (soms zelfs tegen beter weten in) en zetten zij zich voor 100% in voor het succes van de relatie.
Bij het vinden van een partner, hebben hsp’s voor en nadelen. Omdat hsp’s sneller geprikkeld zijn, worden zij sneller verliefd en beleven zij die verliefdheid intenser dan niet hsp’s. Een nadeel kan echter zijn dat hsp’s door de verliefdheid zo overprikkeld raken dat het hen niet meer lukt contact te maken of te behouden met de persoon waarop ze verliefd zijn. Overprikkeling kan henzelf en hun potentiële partner afschrikken doordat ze onzin uitkramen, raar praten of te snel intensief contact willen. Vooral bij hsp mannen staat dit nogal eens het vinden van een partner in de weg, ook omdat het nog steeds gebruikelijk is dat de man het initiatief neemt. Hsp’s kunnen zich daarom beter voorbereiden en bedenken wat ze willen zeggen, dan komen ze uiteindelijk juist spontaner over.
In het begin van een relatie, als je nog hevig verliefd bent, vervagen tijdelijk de grenzen tussen jou en je partner. Voor hsp´s is dit aan de ene kant fijn (diep contact), maar ook potentieel overprikkelend als je naast je eigen emoties en gevoelens, ook die van de ander zo bewust meemaakt. Dit is in het begin allemaal prima, maar als een relatie op de langere termijn gezond wil blijven, is het belangrijk dat elke partner zijn eigenheid terugvindt zodat beide zichzelf kunnen zijn binnen de relatie. Dit proces, wat komt na de verliefdheid, wordt door hsp´s vaak opgemerkt en aangezien voor tekenen dat de relatie mis gaat. Het helpt als je je bewust bent van de noodzaak van dit proces.

Combinatie hsp met niet-hsp
Zoals gezegd hebben hsp’s in ca. de helft van de gevallen een niet-hsp als partner. Het heeft voordelen om niet beide gelijke gevoeligheid te hebben. Je kunt elkaar prima aanvullen. Zo heb je immers samen meer en bredere talenten zodat je flexibeler kunt zijn en samen meer kunt bereiken. Door de verschillen, leer je meestal meer over jezelf, leer je beter voor jezelf op te komen, dingen waarvan je de vruchten draagt ook in relaties met andere mensen in je dagelijkse leven. Vaak beïnvloeden de partners elkaar positief. De hsp wordt minder angstig omdat de niet hsp hem/haar met dingen in aanraking brengt die hij/zij anders nooit zou durven omdat hij/zij het niet alleen hoeft te ondernemen. De niet hsp leert om empathischer te zijn en dat heeft ook buitenshuis veel voordelen. De hsp heeft een sterke en stabiele thuisbasis om op terug te vallen en de niet-hsp heeft iemand die hem/haar goed begrijpt en emotioneel steunt.

Combinatie hsp met een hsp
Het heeft absoluut voordelen als je beide hsp bent. Jullie begrijpen elkaar vaak al zonder iets te zeggen en weten precies wat de ander nodig heeft. Jullie delen de behoefte aan rust en regelmaat en hoeven daarvoor geen strijd te leveren. Jullie voelen je op een heel diep niveau met elkaar verbonden en hebben beide een positiever zelfbeeld.
Er zijn echter ook een paar grote valkuilen. Omdat beide partners de neiging hebben conflicten uit de weg te gaan (overprikkelend), worden er veel dingen nooit uitgesproken. Als er dan toch een conflict ontstaat, zijn jullie vaak beide door overprikkeling niet in staat zijn dit op een volwassenen manier uit te vechten. Een andere punt is dat hsp’s soms teveel in elkaar verstrengeld blijven na de eerste periode van symbiose tijdens de verliefdheid. Er is a.h.w. teveel `wij` en te weinig `ik´ en er zijn geen duidelijke grenzen tussen de partners. Dit betekent dat je niet meer uit elkaar kunt rafelen wat van jouzelf is en wat van de ander en je elkaar sterk beïnvloedt, positief of negatief. Het onderbewustzijn zal zich vroeg of laat hiertegen gaan verzetten en er ontstaan conflicten.

Kennis over hoog sensitiviteit
Als hsp in een relatie is het goed meer te weten over je eigenschap. Je zult je eigen behoeften eerder doorzien en je zult je ook beter kunnen weren en verwoorden in je relatie.
Voor een gemengde relatie is het goed als ook de niet-hsp partner zich verdiept in wat hsp-zijn inhoudt. Hierdoor ontstaat begrip en lukt het veel beter met de verschillen om te gaan. Veel niet-hsp partners voelen zich bedreigd of bekeken door hun partner en krijgen het gevoel de inferieure partner te zijn. Onbegrip, onwetendheid en vooroordelen kunnen de onderlinge relatie grondig verpesten en meestal verdwijnt dit als sneeuw onder de zon als de niet-hsp er iets meer over weet. De niet-hsp ontdekt waarschijnlijk hierdoor ook dingen over zichzelf waarin hij/zij juist waardevol en nodig is in de relatie.
Ook voor relaties tussen twee hsp’s is het van belang meer over de eigenschap te weten. Omdat er naast jullie overeenkomsten ook veel verschillen zijn in gevoeligheid. Ook hier, of juist hier, ligt projectie op de loer. Je voelt zoveel aan van de ander maar vergeet dat je dit, zeker in conflicten, door een bril van vooroordelen bekijkt. Je bent niet hetzelfde en voelt en denkt ook niet hetzelfde. Hsp stellen moeten vaak leren om ruzie te maken.

Werken aan je relatie
Voor relaties met hsp’s is het van doorslaggevend belang om te kunnen gaan met de gevoeligheid en de verschillen in gevoeligheid tussen beide partners. Dit gaat meestal niet vanzelf. Kennis over hooggevoeligheid is hierbij erg handig. Een aspect wat vaak nodig is om te leren, is constructief ruziemaken. Ook, of misschien juist, in een relatie met twee hsp’s kan dit heel zinvol zijn.
Soms is het nodig om externe hulp in te roepen om je relatie weer vlot te trekken. Het is vaak de hsp die aandringt op therapie omdat die eerder zal aanvoelen dat er iets mis is wat jullie niet zelf kunnen oplossen. De niet-hsp zal zich vaak in eerste instantie verzetten, uit angst voor wat er allemaal boven tafel komt. Bij het vinden van een therapeut, is het van belang dat diegene aandacht heeft voor gevoeligheid en de invloed daarvan op jullie relatie. Het heeft geen zin om in therapie te gaan om de hsp-partner te gaan leren om ongevoeliger te zijn en/of de niet-hsp om gevoeliger te zijn. Gevoeligheid is immers aangeboren. Meer kans van slagen heeft het om te gaan proberen praktische oplossingen te vinden om jullie verschillen bespreekbaar te maken, en wederzijds begrip en respect te herstellen. Ook kan therapie je leren jullie conflicten bespreekbaar te maken en hoe je ruzie kunt maken.

Bovenste alinea’s: Leda
Rest artikel: www.overgevoelig.nl