Placebo-effect: genezen door gedachtenkracht

Bij medische behandelingen treedt vaak een placebo-effect op. Meestal wordt dit in onderzoek als een storende factor gezien.

Maar hoogleraar gezondheidspsychologie Jozien Bensing, die in 2006 de Spinozapremie won, heeft dit ingezet voor onderzoek van NIVEL naar het placebo-effect, om het optimaal te kunnen benutten zodat patiënten sneller genezen. De eerste wetenschappelijke artikelen over dit onderzoek zijn gepubliceerd in ‘Patient Education and Counseling‘.

Het placebo-effect toont het zelfhelend vermogen van het lichaam door middel van gedachtekracht aan. De patiënt gelooft namelijk dat hij of zij beter zal worden door het innemen van een pil of door een bepaalde (be)handeling, terwijl de pil zelf geen werkzame stoffen bevat en de behandeling opzich ook niet werkzaam is. Toch geneest de patiënt wel, omdat hij/zij er zo in gelooft.

Beter communiceren

In het onderzoek is vooral gekeken naar hoe er gecommuniceerd wordt in de huisartsenpraktijk. Zo verklaart Jozien Bensing op de website van NIVEL: “Het placebo-effect komt niet zozeer door een neppil of nepbehandeling, maar wordt gegenereerd door hoe een behandeling wordt aangeboden. De communicatie in de spreekkamer speelt daarbij een belangrijke rol. Het ritueel van de behandeling, de verwachtingen en emoties van een patiënt en hoe een arts daarmee omgaat, hebben een effect op die patiënt. Dit kun je optimaliseren en aanwenden om het herstel te bevorderen.”

“Wanneer een dokter bijvoorbeeld zijn hand op het hoofd heeft gelegd van een patiënt met koorts en die patiënt beter is geworden, dan kan dat de volgende keer dat de arts zijn hand op het hoofd van de patiënt legt positieve associaties met genezing oproepen bij de patiënt, en zo beterschap bevorderen.”

Dr. Love

Om het ‘placebo-effect’ te vergroten moeten positieve en hoopvolle verwachtingen worden gestimuleerd, en stress en angst, die kunnen leiden tot lichamelijke problemen, worden verminderd. Een warme, empathische arts blijkt hiervoor het meest effectief. De betekenis van het latijnse woord ‘placebo’ is dan ook niet voor niets ‘ik zal behagen’.

Het grote voordeel is dat de patiënt op deze wijze minder of geen medicijnen gebruikt, waardoor er dus ook geen of minder bijwerkingen op kunnen treden.

‘Nocebo-effect’

Omgekeerd kan men zich ook ziek dénken. Dit wordt het ‘nocebo’-effect genoemd en de betekenis van dit latijnse woord is dan ook: ‘Ik zal schaden’. Zo bleek uit eerder wetenschappelijk onderzoek dat vrouwen die geloven dat ze een grote kans hebben op hartziekten, vier keer zoveel kans hebben om te overlijden, dan vrouwen met dezelfde risico’s op hartziekten, maar die niet zo negatief zijn ingesteld.

Artsen doen er dan ook goed aan om nooit een exact antwoord te geven op de vraag: “Dokter, hoe lang heb ik nog te leven?” Omdat de kans groot is dat de patiënt dan gelooft dat hij/zij daadwerkelijk binnen de genoemde termijn zal sterven en zich (on)bewust daar dan ook naar zal gedragen. Het beste antwoord op die vraag is eigenlijk: “Zolang als u levenslustig bent!”

Vergeet dat je je ziek voelt

Het loslaten en je aandacht op iets anders richten, wat leuk en ontspannend is, zoals het genieten van de schoonheid van de natuur, kunst, of lezen, werkt goed om (even) te vergeten dat je ziek bent… Wat het herstel en beterschap bevordert.

Bron:Door Roshana voor de website www.hetkanwel.nl

Follow us